İngilizcede kullanılan ekler ve açıklamaları
İsim Yapan Ekler ve Anlamları
1. -ness: Durum, hal veya özellik ekler.
o happiness (mutluluk), darkness (karanlık) – "mutlu olma durumu", "karanlık hali" anlamlarını taşır.
2. -tion / -sion: Fiilden isim yapar, genellikle bir eylemin sonucu veya durumu anlamını taşır.
o action (eylem), decision (karar) – "eylem" veya "karar alma durumu" anlamını verir.
3. -ment: Fiilden isim yapar, bir sürecin ya da sonucun olduğunu belirtir.
o achievement (başarı), development (gelişim) – "başarma süreci", "gelişim hali".
4. -er / -or: İşi yapan kişi veya nesne anlamı katar.
o teacher (öğretmen), actor (oyuncu) – "öğreten kişi", "oyun oynayan kişi".
5. -ity / -ty: Durum, özellik veya hâl anlamı katar.
o activity (aktivite), loyalty (sadakat) – "aktif olma durumu", "sadık olma hâli".
6. -ance / -ence: Fiilden isim yapar, bir eylemin durumu veya süreci anlamını katar.
o importance (önem), dependence (bağımlılık) – "önem durumu", "bağımlı olma durumu".
7. -ship: İlişki, durum ya da unvan anlamı katar.
o friendship (arkadaşlık), leadership (liderlik) – "arkadaş olma durumu", "lider olma durumu".
8. -ism: İnanç, düşünce sistemi veya hareket belirtir.
o realism (gerçekçilik), capitalism (kapitalizm) – "gerçekçi düşünce", "kapitalist sistem".
9. -age: Süreç veya durumu belirtir, bazı nesneler için de kullanılır.
o marriage (evlilik), shortage (kıtlık) – "evli olma durumu", "eksiklik".
10. -hood: Durum, ilişki veya dönem belirtir.
o childhood (çocukluk), neighborhood (mahalle) – "çocukluk dönemi", "mahalle olma hâli".
Sıfat Yapan Ekler ve Anlamları
1. -able / -ible: Yapılabilirlik veya olasılık anlamı ekler.
o readable (okunabilir), visible (görünebilir) – "okuma mümkün", "görme mümkün".
2. -al: İlgili veya ait olma anlamı katar.
o natural (doğal), personal (kişisel) – "doğayla ilgili", "kişiye ait".
3. -ful: Bol miktarda veya dolu anlamı katar.
o helpful (yardımsever), beautiful (güzel) – "yardım dolu", "güzellik dolu".
4. -less: Eksiklik veya yokluk belirtir.
o hopeless (umutsuz), fearless (korkusuz) – "umutsuz", "korkusuz".
5. -ive: Bir özellik veya eğilim belirtir.
o creative (yaratıcı), active (aktif) – "yaratma eğiliminde olan", "aktif olan".
6. -ous: Zenginlik veya bolluk anlamı katar.
o famous (ünlü), joyous (neşeli) – "ünlü olan", "neşesi bol olan".
7. -ic: Belirli bir özellik belirtir.
o artistic (sanatsal), historic (tarihi) – "sanatla ilgili", "tarihe dair".
8. -y: Bir durum veya özellik belirtir.
o cloudy (bulutlu), healthy (sağlıklı) – "bulutlu olma durumu", "sağlıklı olma hâli".
9. -ish: Bir özelliğin az olması veya benzerlik anlamı katar.
o childish (çocuksu), selfish (bencil) – "çocuğa benzer", "kendine yönelik".
10. -ary: İlgili veya ait olma anlamı taşır.
o literary (edebi), military (askeri) – "edebiyata dair", "askere ait".
Fiil Yapan Ekler ve Anlamları
1. -ate: Eylem veya dönüşüm anlamı katar.
o Örnek: activate (aktif hale getirmek), motivate (motive etmek).
2. -en: Dönüşüm veya eylem anlamı katar.
o Örnek: soften (yumuşatmak), lengthen (uzatmak).
3. -ify: Durum ya da özellik katmak anlamındadır.
o Örnek: identify (tanımlamak), beautify (güzelleştirmek).
4. -ise / -ize: Eylem gerçekleştirmek anlamı taşır.
o Örnek: prioritize (önceliklendirmek), specialize (uzmanlaşmak).
5. -fy: Bir duruma getirmek veya hale sokmak anlamındadır.
o Örnek: justify (haklı göstermek), intensify (yoğunlaştırmak).
6. -er: Fiil formuna dönüşüm sağlar.
o Örnek: shelter (sığınmak), filter (süzmek).
7. -ess: Eylem veya eylem halinde olma anlamı taşır.
o Örnek: confess (itiraf etmek), process (işlemek).
8. -ish: Bir fiili gerçekleştirmek anlamında kullanılır.
o Örnek: punish (cezalandırmak), establish (kurmak).
9. -le: Yineleyen ya da hafif bir eylem anlamı katar.
o Örnek: sparkle (ışıldamak), struggle (mücadele etmek).
10. -esce: Bir duruma geçiş veya değişim anlamı ekler.
• Örnek: coalesce (birleşmek), adolescence (gençleşmek).
Zarf Yapan Ekler ve Anlamları
1. -ly: Nasıl yapıldığını ifade eder.
o Örnek: happily (mutlu bir şekilde), badly (kötü bir şekilde).
2. -ward: Yön veya hedef belirtir.
o Örnek: outward (dışa doğru), upward (yukarı doğru).
3. -ways: Belirli bir yöne veya tarafa işaret eder.
o Örnek: sideways (yanlamasına), always (her zaman).
4. -wise: Yönde, tarzda ya da şekilde anlamı katar.
o Örnek: otherwise (başka türlü), clockwise (saat yönünde).
5. -s: Tekrarlama veya belirli bir sıklık belirtir.
o Örnek: sometimes (bazen), nowadays (günümüzde).
6. -ally: Nasıl yapıldığını belirtir, "-ly" formunun bir uzantısı olarak kullanılır.
o Örnek: personally (kişisel olarak), universally (evrensel olarak).
7. -wards: Hedef ya da yön belirtir.
o Örnek: inwards (içeriye doğru), afterwards (sonrasında).
8. -time: Belli bir zamanı ifade eder.
o Örnek: nighttime (gece vakti), meantime (bu arada).
9. -fold: Çeşitli derecelerde anlamı belirtir.
o Örnek: tenfold (on kat), manifold (çeşitli şekillerde).
10. -long: Süre veya yön anlamı verir.
• Örnek: lifelong (ömür boyu), headlong (başaşağı).
Edat Yapan Ekler ve Anlamları
1. -on: Üzerine veya üzerinde anlamı katar.
o Örnek: upon (üzerine), thereon (oraya).
2. -fore: Önce veya önceden anlamı katar.
o Örnek: before (önce), heretofore (bundan önce).
3. -side: Yanında veya yan anlamında kullanılır.
o Örnek: alongside (yanında), beside (yanında).
4. -by: Yanında veya yakınında anlamı katar.
o Örnek: hereby (bununla), thereby (böylece).
5. -with: Birlikte veya beraber anlamı katar.
o Örnek: forthwith (hemen), herewith (bu vesileyle).
6. -out: İçinden veya dışında anlamı katar.
o Örnek: throughout (boyunca), without (olmadan).
7. -after: Sonra anlamı katar.
o Örnek: thereafter (ondan sonra), hereafter (bundan sonra).
8. -to: Yönelme veya yönelme hali anlamı verir.
o Örnek: unto (doğru), thereto (oraya).
9. -like: Benzetme veya nitelik anlamı verir.
o Örnek: godlike (tanrı gibi), childlike (çocuk gibi).
10. -across: Karşıya ya da çapraz anlamı verir.
• Örnek: across (karşıdan karşıya), overcross (üstünden geçmek).
Bağlaç Yapan Ekler ve Anlamları
1. -ever: Belirsizlik veya genel bir durum belirtir.
o Örnek: wherever (her nerede), whenever (her ne zaman).
2. -though: Koşul ya da karşıtlık anlamı katar.
o Örnek: although (her ne kadar), even though (olmasına rağmen).
3. -while: Zaman veya süre anlamı katar.
o Örnek: meanwhile (bu arada), awhile (bir süre).
4. -if: Koşul belirtir.
o Örnek: if (eğer), only if (ancak şu koşulla).
5. -lest: Olumsuz sonuçtan korunma anlamı ekler.
o Örnek: lest (olmasın diye).
6. -so: Amaç veya sonuç anlamı katar.
o Örnek: so that (öyle ki), just so (aynı şekilde).
7. -till: Zaman bağlacı olarak kullanılır.
o Örnek: until (kadar), till (kadar).
8. -but: İstisna ya da karşıtlık belirtir.
o Örnek: but (ancak), all but (hemen hemen).
9. -nor: Olumsuz koşulları bağlar.
o Örnek: neither...nor (ne...ne de), nor (ve de... değil).
10. -that: Zaman, sebep veya sonuç anlamı katar.
o Örnek: now that (madem ki), such that (öyle ki).